понедельник, 23 мая 2016 г.

“Nəsr” surəsi, oxunuşu və asanlaşdıran təfsiri

“Nəsr” surəsi Qurani-kərimin 110-cu surəsidir. Mədinədə nazil olmuşdur. Üç ayə, 19 kəlmə və 79 hərfdən ibarətdir.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
Bismillə̃hir-rahmə̃nir-rahm
Rəhman, Rəhim Allahın adı ilə.

إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ

İzə̃ cə̃`ə nasrullãhi vəl-fəth (1)
Allahın köməyi və fəth gəldiyi zaman

وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا

Və ra`əytən-nə̃sə yədxulũnə f dnillə̃hi əfvãcə̃ (2)
Və camaatı Allahın dininə dəstə-dəstə daxil olduqlarını gördükdə

فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ ۚ إِنَّهُ كَانَ تَوَّابًا

Fəsəbbih bihəmdi rabbikə vəstəğfirhu, innəhu kə̃nə təvvãbə̃ (3)
Həmd ilə Rəbbini təriflə və ondan bağışlanma dilə, çünki O, tövbələri qəbul edəndir.

среда, 18 мая 2016 г.

“Məsəd” surəsi, hərfi tərcüməsi və asanlaşdırılmış təfsiri

“Məsəd” surəsi Quranın 111-ci surəsidir. Məkkədə nazil olmuşdur. 5 ayə, 29 kəlmə və 81 hərfdən ibarətdir.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
Bismillə̃hir-rahmə̃nir-rahἶm
Rəhman, Rəhim Allahın adı ilə!
تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ
Təbbət yədə̃ Əbἶ Ləhəbin və təbb (1)
Əbu Ləhəbin əlləri qurusun və qurudu da
(Qeyd: Burada qurumaq fiziki baxımdan deyil. Təbbə feilinin mənaları: Məhv olmaq, puç olmaq, qurumaq və s. Yəni: zərər çəksin, həlak olsun və ya kəsilsin. Səyi və əməli puça düşsün, azğınlığa düçar olsun)
مَا أَغْنَىٰ عَنْهُ مَالُهُ وَمَا كَسَبَ
Mə̃ əğnə̃ ənhu mə̃luhu və mə̃ kəsəb (2)
Malı və qazandığı onun canını qurtarmadı

вторник, 17 мая 2016 г.

"Qurani-Kərimdə 17 000 ayə varmış" hədisi


الكافي (ط - دارالحديث)، ج4 ؛ ص674 – کتاب فضل القرآن، حدیث: 3597/ 29 - عَلِيُّ بْنُ الْحَكَمِ، عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ: عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع)، قَالَ: «إِنَّ الْقُرْآنَ الَّذِي جَاءَ بِهِ جَبْرَئِيلُ (ع) إِلى – (علی النبیّ) - مُحَمَّدٍ (ص) سَبْعَةَ آلَافِ آيَةٍ». 
Əl-Kafi, Şeyx Kuleyni (vəfat: 329 hq): ”İmam Sadiq (ə): Cəbrayılın (ə) Peyğəmbərə (s) gətirdiyi Quranın 17 000 ayəsi olub”. (4/674/29-3597).
Hədis tədqiqatçılarının fikirincə bu hədisdəki “on yeddi min” sözündəki “on” sözü bəzi ravi ya nüsxəyazanlar tərəfindən bəzi nüsxələrə səhvən artırılmışdır. Çünki “on” sözünü nəzərə almasaq yerdə qalır “yeddi min” ayə ki, bu da Qurani-Kərimin ayələrin indiki sayına çox yaxın bir rəqəmdir. Və bu, ayələrin nömrələnməsindəki ixtilaflardan sayıla bilər. Çünki tədqiqatçılar Quran ayələrinin sayında 6 min ilə 7 min arası ədədlər demişlər. (“Əl-Kafi”nin Molla Saleh Mazəndərani şərhi, 11/76; “Əl-Kafi”nin “Darul-Hədis” intişaratı çapında həmin hədisin vərəqaltı şərhi). 

Quranda camaatın yox olması və həlakətə düçar olması hansı səbəblərə görə olmuşdur?

Qurani-Kərimdə açıqlanmış ilahi sünnələrdən biri cəmiyyətlərin və millətlərin ölüm və həyat sünnəsidir (adətidir). Din təlimlərində bildirilənlərə əsasən cəmiyyətlərin də adamlar kimi həyat və ölümü vardır. Bu ölüm və həyatın Quranın nəzərinə görə müxtəlif amillərlə bağlılığı vardır. 
Qurani-Kərim millətlərin yoxa çıxmasını Nuhun qövmündən başladığını bəyan etmişdir: “Biz Nuhdan sonra neçə-neçə nəsilləri məhv etdik. Rəbbinin, qullarının günahlarını bilməsi və görməsi kifayətdir”. (“İsra” surəsi, 17-ci ayə) Bu qısa cavabda Quranda işarə olunan bəşəri millətlərin və sivilizasiyaların həlak olmasının ən əsas amillərindən bəzilərini qeyd edirik: 

“İxlas” surəsi, oxunuşu və asanlaşdırılmış təfsiri

“İxlas” surəsi Qurani-Kərimin 112-ci surəsidir. Məkkədə nazil olmuşdur. 4 ayə, 15 kəlmə və 47 hərfdən ibarətdir.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

Bismillə̃hir-Rahmə̃nir-Rah
Rəhman, Rəhim Allahın adı ilə.

 قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ

Qul huvəllãhu əhəd (1)
De: O Allah təkdir.

اللَّهُ الصَّمَدُ
Allãhus-saməd (2)
Allah ehtiyacsızdır
(Qeyd: Saməd – Davamlı bir dayaqdır ki, işlərdə ona tərəf üz tutulur. Yəni nəzərdə tutular. Ərəblər arasında əs-Saməd qövmün şərafətlisi, yaxud itaət edilən ağa, ya da yanına gedilən bir ağadır ki, ondan başqası bir məsələdə qəzavət etməz)

воскресенье, 15 мая 2016 г.

“Fələq” surəsinin oxunuşu, kəlmə tərcüməsi və asanlaşdırılmış təfsiri

“Fələq” surəsi Qurani-Kərimin 113-cü surəsidir. Məkkədə nazil olmuşdur. Beş ayə, 23 kəlmə, 71 hərfdən ibarətdir.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
Bismillə̃hir-rahmə̃nr-rahm
Rəhman, Rəhim Allahın adı ilə!

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ

Qul ə`ũzu birabbil-fələq (1)
De: Sığınıram fələqin Rəbbinə
(Qeyd: Fələq gecənin qaranlığından ayrılan zaman olan sübhə deyilir)

مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ

Min şərri mə̃ xaləq (2)
Yaratdığının şərrindən;

وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ
Və min şərri ğãsiqin izə̃ vaqəb (3)
Daxil olduğu zaman qaranlığı zülmətləşənin şərrindən;

Aristotel, Platon, Pifaqor və Sokrat peyğəmbər olub?

Sual: Ustadımız Ayətullah Cavadi Amilidən nəql etmişlər ki, Kuroş, Pifaqor, Aristotel, Platon və Sokrat peyğəmbər olmuşdur. Bu beş nəfər peyğəmbər idilərmi? Başqa bir riyaziyatçı və ya tanınmış filosof olmuşdur ki, peyğəmbər olsun?
Ümumi cavab: Qurani-Kərimdə, Peyğəmbər və Əhli-Beytdən nəql olunan hədislərdə bu şəxslərin peyğəmbər olmasına dair bir dəlil yoxdur. Ancaq bəzi mütəfəkkirlər bu şəxsiyyətlər tərəfindən irəli sürülmüş ilahi təlimlərə diqqət göstərməklə, ehtimal baxımından (qəti surətdə yox) onların peyğəmbər olmasının mümkün ola bilməsini müzakirə etmişlər.

суббота, 14 мая 2016 г.

İmam Zeynəlabidinin Səhifəsi Əhli-Beytin İncilidir (Birinci hissə)

“Səhifeyi-Səccadiyyə” (əs-Səhifətüs-Səccadiyyə) şiə mənbələrinin ən diqqət olunası kitablarından biridir ki, İmam Səccad İslam maarifini dua və münacat şəklində təqdim etmişdir. Şəhid Məhəmmədbaqir Sədr deyir ki, “Səhifeyi-Səccadiyyə” dövrün ən böyük ictimai əməli və İmamın mövqeyi ünvanı altında tanıtdırılmalıdır. Sənədi İmam Zeynəlabidinə yetişən “Səhifeyi-Səccadiyyə” “Uxtul-Quran” (Quranın bacısı), “İncilü Əhlil-Beyt” (Əhli-Beytin İncili), “Zəburu Ali Muhəmməd” (Məhəmməd ailəsinin Zəburu), “əs-Səhifətül-kamilə” (Kamil səhifə) kimi ifadə edilmişdir. Səhifənin fəsahət və bəlağəti bunu göstərir ki, o, məsum olmayan birinin kəlamı ola bilməz. Necə ki, bir zaman Ayətullah Mərəşi Nəcəfi “Səhifeyi-Səccadiyyə”ni hədiyyə olaraq Quran müfəssiri Təntaviyə hədiyyə göndərdikdə Təntavi belə demişdir: “Bu kitabı məxluqun kəlamının fövqündə və Yaradanın kəlamının altında gördüm”.

Quranın nəzərində Adəmin yaradılması məsələsi və təkamül

Sual: Bəzi insanlar Quranın bəzi ayələrinə əsaslanaraq təkamül nəzəriyyəsinin doğruluğuna dair dəlil gətirilər. Həmin ayələrdən biri budur: “Necə olub ki, siz Allahın böyüklüyünü layiqincə uca tutmursunuz? Axı O sizi mərhələlərlə yaratdı. Məgər Allahın yeddi göyü təbəqə-təbəqə necə yaratdığını görmürsünüz? Ayı bir nur, günəşi də çıraq etmişdir. Allah sizi torpaqdan bir bitki kimi bitirmişdir. Sonra O sizi ora qaytaracaq və yenidən çıxardacaqdır. Allah yeri sizin üçün xalı təki döşədi. (Belə etdi) ki, orada geniş yollarla hərəkət edəsiniz”. (“Nuh” surəsi, 13–20 ayələr) 

пятница, 13 мая 2016 г.

“Nas” surəsinin oxunuşu, kəlmə tərcüməsi və asanlaşdırılmış təfsiri.

“Nas” surəsi Quranın 114-cü surəsidir. Məkkədə nazil olmuşdur. Altı ayə, iyirmi kəlmə və səksən hərfdən ibarətdir.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

Bİsmillə̃hir-rahmə̃nir-rahἶm.
Rəhman, Rəhim Allahın adı ilə!


قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ
Qul ə`ũzu birabbin-nə̃s (1)
De: Sığınıram inansanların Rəbbinə;

مَلِكِ النَّاسِ
Məlikin-nə̃s (2)
İnsanların hökmdarına;

إِلَٰهِ النَّاسِ
İlə̃hin-nə̃s (3)
İnsanların məbuduna;

вторник, 10 мая 2016 г.

Şərhu Kitabil-Əmsilə (Əmsilə Kitabının şərhi) - 1

KİTABU ŞƏRHİL-ƏMSİLƏ
Rəhman, Rəhim Allahın adı ilə
قال النبيّ (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم): «أوّل العلم معرفة الجبّار و آخر العلم تفويض الأمر إليه».
Peyğəmbər (sallallahu əleyhi və alihi və səlləm) buyurmuşdur: “Elmin əvvəli Cəbbarın mərifəti (yəni Allahı tanımaq), elmin axırı isə işi ona həvalə etməkdir”.

Bir neçə istilahın (terminoloji ifadənin) tərifi
Bil ki, hər bir avaza ərəb “sovt” (səs) deyir; ağızdan bir şey çıxdıqda və ağızın məxrəcində (çıxacaq yerində) qərar tutduqda, ona “ləfz” deyirlər. Ləfz iki hissəyə bölünür: mühməl (işlək olmayan)müstə`məl (istifadə olunan, yararlı). Mühməl odur ki, onun bir mənası yoxdur. Məsələn: Dyez (Zeydin çevrilmiş forması). Müstə`məl isə odur ki, onun bir mənası vardır. Məsələn: Zeyd, vurmaq və s.  Müstə`məl ləfzə “kəlmə” deyirlər. Kəlmə üç hissəyə bölünür: İsim, feilhərf. İsim iki hissəyə bölünür: Məsdərməsdər olmayan. Məsdər odur ki, azərbaycan dilinə görə, onun sonu maq/mək-lə bitsin. Məsələn: القتل  öldürmək, الضّرب  vurmaq.

Kitabül-Əmsilə (Əmsilə kitabı)

Kitabül-əmsilə
Bismillahir-rəhmanir-rəhim
Bil ki, məsdər kəlamın əslidir və ondan doqquz kateqoriya ayrılır:
Mazi (keçmiş zaman), müstəqbəl (indiki-gələcək zaman), ismi-fail (mübtəda), ismi-məful (tamamlıq), əmr, nəhy (qadağa), cəhd, nəfy (inkar) və istifham (sual ədatı).
Mazidən on dörd kateqoriya ayrılır: altısı müğayəb (iştirak etməyən biri barədə danışmaq), altısı müxatəb (birbaşa xitab olunan), ikisi isə nəfsi-mütəkəllimin hekayətidir (danışan kəsin özü haqda danışması). Altı müğayəbin üçü müzəkkər (kişi cinsi), üçü isə müənnəsdir (qadın cinsi).

понедельник, 9 мая 2016 г.

Namazı qəsr (qısaltmaq) qılmağın vacibliyi Quran ayəsinə zidd deyilmi?


Sual: "Nisa" surəsinin 101-ci ayəsində ("Səfərə çıxdığınız zaman kafirlərin sizə zərər yetirəcəklərindən qorxarsınızsa, namazı qısaltmaq (dörd rəkətli namazı iki rəkət qılmaq) sizə günah hesab edilməz. Həqiqətən kafirlər sizinlə açıq düşməndirlər.") müsafir olarkən namazı qəsr (Fiqhi nəzərə görə, səfərdə olarkən namaz qəsr (qısaldılmış) qılınır. Yəni 4 rəkətli namazlar iki rəkət qılınır) qılmağa icazə verilmir (yəni hökmən vacib bilinmir). Necə və hansı bir ayəyə əsasən səfərdə olarkən qəsr namazının vacib olması çıxarılır?
Cavab: Şərif ayə müsafirin namazını qısaltmasını qadağa edən açıqlama məqamında deyil, bəlkə onu qanuniləşdirir  və şəriət hökmləri sırasına aid edir. Düzdür ki, "namazı qısaltmaq sizə günah hesab edilməz" işlədilir və bu ləfz icazə səbəbilə istifadə olunur, ancaq bu ləfzin vacib kimi işlədilməsinin heç bir problemi yoxdur. Belə ki, Qurani-kərimdə buyurulur: "(Ey möminlər!) Həqiqətən, Səfa və Mərvə Allahın əlamətlərindəndir (ibadət nişanələrindəndir). Evi (Kəbəni) həcc və ya ümrə yolu ilə (qaydası ilə) ziyarət edən şəxsin bunları təvaf etməsində (ətrafına dolanmasında) heç bir günah yoxdur.Hər kəs (vacibdən əlavə) könüllü olaraq yaxşı bir iş görərsə, Allah (onun etdiyi yaxşı işdən) razı qalandır (əvəzini verəndir), (onu) biləndir." ("Bəqərə", 158)

воскресенье, 8 мая 2016 г.

Nə üçün şiələr Peyğəmbər və Əhli-Beytin şəfa verə bilməsinə inanırlar?

 Niyə görə şiələr Peyğəmbər və Əhli-Beytin şəfa verə bilməsinə inanırlar, axı Quranın “Yunis” surəsi 106-cı ayəsində buyurulur: “Allahdan başqa sənə nə bir xeyir, nə də bir zərər verə biləni çağırma”?
         ''Yunis'' surəsi 106-cı ayədə bütlər və tanrılar nəzərdə tutulur ki, bu da müşriklər haqqında deyilmişdir. Şiələr isə bunu Allahın qüdrəti və möcüzəsi kimi qəbul edir, İslam Peyğəmbəri və Əhli-Beytin Allahın qüdrəti ilə şəfa verə bilməsində inkar edilməz dəlilləri var. “Allahın izni ilə ölüləri dirildirəm” – “Ali İmran” surəsi, 49-cu ayədə İsa peyğəmbərin dilindən belə buyurulur.

Nə üçün şiələr azdır?

Dünya statistikasına nəzər salsaq görərik ki, dünyada təqribən altı milyard yarım əhali var. Onun cəmi bir milyarda yaxını (15-18 %) müsəlman, 40 % qeyri səmavi dinlərə itaət edənlər ya dinsizlər, 42-45%-i isə kitab əhli yəni xristian yəhudilərdir. Belə məlum olur ki, dünyada müsəlman hamıdan azdır. Ancaq biz yəqin bilirik ki, haqq müsəlmanlarladır bunda heç kəsin şübhəsi ola bilməz. Elə buradan da aydın olur ki, haqqı çoxluqda axtarmaq lazım deyilNecə ki, Qurani-Kərim buyurur: “Bəndələrimdən şükür edəni azdır”. (''Səba'' surəsi, ayə-13) Bu ayədən açıq-aydın görünür ki, haqq çoxluqda deyil bütün bəndələr şükür edən deyillər. Necə ki, Quranın başqa ayələrində də buyurulur: “Sən onların əksəriyyətini şükür edən görməzsən”. (''Əraf'' surəsi, ayə-17) “Allahın övliyaları yalnız Allahdan qorxub pis əməllərdən çəkinənlərdir. Lakin onların əksəriyyəti (çoxu) bunu bilməz”. (''Ənfal'' surəsi, ayə-34) 

Cəfəri (Şiə) məzhəbi haqqında nə deyə bilərsiniz?

On iki imam şiələri (tərəfdarları, ardıcılları) altıncı İmam Cəfər Sadiqin adıyla bağlı Peyğəmbərimiz Məhəmməd tərəfindən ilahi vəhyə əsasən ardıcıl olaraq təyin olunan on iki imama tabe olanlar əqidə inanclarında, daha doğrusu, dinin üsul fürusunda Qurana İslam Peyğəmbərinin sünnəsinə əsaslanır və onların ardınca gedirlər. Cəfərilər ya şiələr Peyğəmbərin sünnəsini Quran hökmlərini bəyan edən Peyğəmbər və Əhli-Beytdən nəql olunan hədis və rəvayətləri daha üstün sayırlar. On iki imam şiələri adlananlar bu inancdadırlar ki, müqəddəs İslam dinini qəbul edib müsəlman olmaq istəyən kəs şəhadət verməlidir: Əşhədü ən la ilahə illəllah əşhədü ənnə Muhəmmədən əbduhu rəsuluh. Əgər bir nəfər dili olduğu halda bu kəlmeyi-şəhadəti söyləməzsə, həmin şəxs müsəlman sayılmaz. Cəfəri məzhəbi kəlmeyi-şəhadəti sidq ürəkdən deyən hər bir kəsi müsəlman olaraq tanıyır. Məzhəbindən asılı olmayaraq bu hamıya aiddir. Bir şərtlə ki, İslam dininin zəruri hökümlərini inkar etməsin.

суббота, 7 мая 2016 г.

Ailə məsələlərində istixarə etmək düzgündürmü?

Sual: Mən evlənmək üçün istixarə etdim və pis gəldi. Ancaq istixarəyə əməl etmədim və altı il əvvəl yoldaşımla ailə qurdum. İndi bir oğlumuz var. Evləndiyimiz gündən bəri problemlərimiz var. İndi məsələm təlaqa gəlib çıxmışdır. O deyir ki, yaxşı insandır, mehriban qəlbi vardır, ancaq mən ona inanmıram. Mənim bu izdivacın davam etdirilməsinə dair, xüsusən də istixarəyə diqqət etmədiyim vaxtdan bəri yaxşı hissim yoxdur. Bəs siz necə düşünürsünüz? 

Həzrət Əliyə salavat göndərmək

Həzrət Əlinin (Allahın salamı olsun ona) adı çəkilərkən salavat çevirmək bidətdirmi? 
Bir nəfər bildirib ki, Mövla Əlinin (Allahın salamı olsun ona) adı çəkilərkən salavat çevirin. Bu iş bidət deyilmi? 
Bidət bir şeyi dinə – onun bir hissəsi olmadığı halda din adı altında daxil etməkdir. Buna görə də əgər bir nəfər bu işi dinin bir parçası adı ilə yerinə yetirsə, bidətdir. Ancaq əgər dinin bir hissəsi olmayan bir iş kimi yerinə yetirsə, eybi yoxdur. Bundan əlavə həm də çoxlu savab əldə etmiş olar. Çünki Peyğəmbərə (Allahın salavatı ona və ailəsinə olsun) salavat göndərməkdən əlavə, İmam Əliyə (Allahın salamı olsun ona) ehtiram göstərməyin savabı vardır. 

İmamların Cənnətdəki yerləri

İmamların Behiştdə olan yerləri birdirmi? 
İmamların (Allahın salamı olsun onlara) nurani məqamları eynidir. Baxmayaraq ki, onlardan bəzilərinin digərləri üzərində üstünlük və fəzilətləri olmuşdur. İmam Əli (Allahın salamı olsun ona) isə bütün imamlardan üstün olmuşdur. Behiştdəki yerin fərqli olması yer təfavütü və dünyaya aid olan hissi işlər deyil. Təşbih üçün bir misal çəkək: Fərz edək ki, bir məclisdə oturmusunuz və bir nəfər Hafizin şeirlərini oxuyur. Sözsüz ki, zövqlər müxtəlif olacaqdır. Mərhum ədib Nişapuritək olan kimsə huşunu itirəcəkdir, başqa birisi isə daha az fayda əldə edəcəkdir və daha az təsir altına düşəcək, daha az ləzzət duyacaqdır. 

Məsxərə olunan 7 şey

İmаm Rzа (ә) buyurub: “Yеddi şеy məsxərə оlunur: 1. Dildә tövbә еdib әmәldә tövbә еtmәyәn şәхs; 2. Аllаhdаn uğur istәyib, tәlаş еtmәyәn şәхs; 3. Cәnnәt müştаğı оlub, bәlаlаrın vә çәtinliklәrin qаrşısındа sәbir еtmәyәn şәхs; 4. Cәhәnnәm оdundаn Аllаhа pәnаh аpаrаn, аmmа dünyаnın qеyri-şәri lәzzәtlәrini еdәn şәхs; 5. Ölümü хаtırlаyıb, оnа hаzır оlmаyаn şәхs; 6. Аllаhı yаd еdib, оnun görüşünә müştаq оlmаyаn; 7. Günаhı isrаr еdib, tövbә еtmәdәn Аllаhdаn әfv tәlәb еdәn şәхs.” (“Nәsаyih”, sәh. 272) 
Uğur qazanmaq istəyən şəxs bu yeddi əsas göstəriciyə diqqət etməlidir. Əgər fərd dünya və axirətdə nəyəsə nail olmaq istəyirsə özünə qarşı xüsusi diqqət göstərməlidir. İmam Rzanın qeyd etdiyi bu göstəricilərin təcəssümü əksər insanlarda müşahidə olunur. Uğur qazanmadığına, həyatda çarəsiz qaldığına görə şikayət edən insanlara diqqət edin. Demək olar ki, bu 7 xüsusiyyətdən birinin onlarda olduğunu görəcəksiz. Beləliklə, su quyusunun üzərində durub "Su, su, mənə su verin!" deyə haray salan insanlara düzgün yol göstərmək və ya özümüzün bu zümrədən olmamağımız üçün bu göstəricilərə diqqət etmək lazımdır. 

İmam Mehdi və Həzrət İsanın məqamı

İmam Mehdinin (Allah onun zühurunu təcil etsin) məqamının həzrət İsadan (Allahın salamı olsun ona) üstün olması barədə 
İmam Zamanın (Allah onun zühurunu təcil etsin) arxasında həzrət Məsihin (Allahın salamı olsun ona) namaz qılması İmamın daha uca dərəcəyə sahib olması anlamı daşıyırmı? 
Bəli, İmamın vilayət məqamı həzrət Məsihin (Allahın salamı olsun ona) nübüvvət və vilayətindən üstündür, yəni Dövrün imamının (Allah onun zühurunu təcil etsin) ilahi yaxınlıq məqamı və mənziləti həzrət Məsihdən (Allahın salamı olsun ona) daha artıqdır.